ԱՊԱՀՈՎ ԵՐԿԻՐ

ՅԱԿՈԲ ՄԻՔԱՅԷԼԵԱՆ «ԳԱՆՁԱՍԱՐ»ին կը գրէ.

Իբրեւ թէ Հա­յաս­տա­նը ապա­հով եր­կիր­նե­րու շար­քին 60-րդն է… եւ ու­րա­խա­ցող­ներ ալ կան, քա­նի վաթ­սու­նը հա­րիւ­րէն աւե­լի լաւ է…

Մար­դա­բան­ներն ու հո­գե­բան­նե­րը կ՛ըսեն, որ արե­ւելք­ցին աւե­լի զգա­ցա­կան կ՛ըլ­լայ եւ անոր հե­տե­ւան­քով ալ` տա­քա­րիւն, դիւ­րագր­գիռ, դիւ­րազ­գաց, շուտ հա­կա­դար­ձող, տաք վի­ճող, շուտ ջղայ­նա­ցող, եւայլն, եւայլն:

Այս բնու­թագ­րու­մը կը թուի թէ բա­ւա­կան ճիշդ է, երբ փոր­ձենք, որ­պէս արե­ւելք­ցի, մենք մեր մէջ եւ մեր շուր­ջը դի­տել:

«Բա­ւա­կան ճիշդ»ը կ՛ըլ­լայ «լրիւ ճիշդ», երբ կը ծա­նօ­թա­նանք Հա­յաս­տա­նի հա­յե­րուն: Այս­տեղ է, որ վար­կա­ծը կը դառ­նայ շօ­շա­փե­լի իրա­կա­նու­թիւն: Գրե­թէ շա­բաթ չ՛անց­նիր, որ Հա­յաս­տա­նի մէջ սպա­նու­թիւն չպա­տա­հի: Սո­վո­րա­կան տա­րա­կար­ծու­թիւն մը, վէ­ճի կը վե­րած­ուի, վէ­ճը քաշկռ­տու­քի, որուն կը յա­ջոր­դէ ծեծուըտու­քը, դա­նակն ու ատր­ճա­նա­կը եւ ան­պայ­ման մի քա­նի դի­ակ…

Հա­յաս­տա­նը, կ՛ըսեն, աշ­խար­հի ամե­նագ­րա­գէտ ու զար­գա­ցած ժո­ղո­վուր­դը ու­նի. անուս, անգ­րա­գէտ մարդ չկայ ընդ­հան­րա­պէս: Հո­յա­կապ, հպար­տաց­նող իրա­կա­նու­թիւն, սա­կայն եկուր տես, որ այդ զար­գա­ցած մար­դիկն ան­գամ, խօս­քով իրար չեն հասկ­նար ու կը կռ­ուին: Քա­ղա­քա­կիրթ (իբր թէ), կե­րած-խմած, դրամ դի­զած մար­դիկ են այս տխուր պատ­մու­թիւն­նե­րուն հե­րոս­նե­րը եւ ան­շուշտ հիմ­նա­կան պատ­ճա­ռը կա՛մ դրամն է, կ՛ամ կի­նը. ընդ­հան­րա­պէս դրամը, քա­նի կնոջ հա­մար շատ չեն կռ­ուիր: Դրամ եւ տո­լար, եւ­րօ… եւ սե­փա­կան «ԵՍ»ի պար­տադ­րանքը:

Հասկ­ցանք, որ ձեր «դժ­ուար շահ­ուած» դրա­մին տէրն էք, նա­եւ կըռ­նակ­նիդ զօ­րա­ւոր է եւ ան­պայ­ման ձեր խօս­քը կ՛ու­զէք քա­լեց­նել. լա՛ւ, բայց ին­չու՛ ձեր հար­ցե­րը ոտ­քով ձեռ­քով կը լու­ծէք, ին­չու՛ ան­մի­ջա­պէս դա­նա­կի ու ատր­ճա­նա­կի կը դի­մէք դի­մա­ցի­նին լռեց­նե­լու, կամ ձեր իրա­ւուն­քը ետ առ­նե­լու հա­մար: Ոս­տի­կա­նու­թիւն չկա՞յ, դա­տա­րան չկա՞յ. ին­չու՞ կը դի­մէք լու­ծու­մի ամե­նա­դա­ժան ու ող­բեր­գա­կան ձե­ւին, առանց մտա­ծե­լու, որ ձեր զո­հին հետ դուք ալ պի­տի տու­ժէք, բանտ պի­տի մըտ­նէք, (եթէ ան­շուշտ բռն­ուիք)…

Հա­յաս­տա­նը իս­կա­պէս ապա­հով եր­կիր է, անա­պա­հո­վու­թեան հար­ցը սահ­մա­նա­յին գօ­տի­նե­րուն կը վե­րա­բե­րի, ուր ազե­րի­ներ յա­ճախ կը կրա­կեն սահ­մա­նա­մերձ գիւ­ղե­րու վրայ: Հա­յաս­տա­նի մէջ, ցե­րեկ թէ գի­շեր, քա­լած ատենդ ոչ մէ­կը քեզ կ՛ան­հանգս­տաց­նէ, գո­ղու­թեան դէպ­քեր գրե­թէ անն­շան են, ո՛չ ճամ­բադ կտ­րող կայ, ոչ ալ դա­նա­կով, կամ ատր­ճա­նա­կով սպառ­նա­ցող. բայց իրար մէջ, ան­հան­դուր­ժո­ղա­կա­նու­թիւնը եւ ալ­քո­լի ազ­դե­ցու­թեան տակ ալ, հա­շիւ մաք­րե­լը ծայ­րա­յեղ մի­ջոց­նե­րով, կը խան­գա­րէ ընդ­հա­նուր ապա­հո­վա­կան պատ­կե­րը:

Ի մի­ջի այ­լոց, ալ­քո­լի մա­սին խօ­սե­ցայ եւ ան­պայ­ման կ՛ու­զեմ ըսել, որ Հա­յաս­տա­նի մէջ ալ­քո­լի ան­սահ­ման գոր­ծա­ծու­թիւն կայ. ջու­րէն աւե­լի ալ­քոլ կը սպա­ռի: Այս օրե­րուն պէտք է տես­նել Երե­ւա­նի հան­րա­խա­նութ­նե­րը, ուր Նոր Տար­ուան որ­պէս նա­խա­պատ­րաս­տու­թիւն, ինչ առատ ալ­քո­լի վա­ճառք կայ: Երե­խա­նե­րուն խա­ղա­լիք­նե­րուն չափ, մե­ծե­րու «խա­ղա­լիք» դար­ձած է ալ­քո­լը, որուն զո­հե­րը իրե՛նք խա­ղա­լիք կը դառ­նան մի քա­նի գա­ւաթ կոն­ծել­է ետք:

Յակոբ Միքայէլեան