Արա Մեխսեան կը գրէ Ճիզմէճեան գրատան - կազմատան մասին

Ara Mekhsian describes a well known Armenian old library - publishing house in Aleppo called "Djizmedjian"

Երեք կարճ թաղեր կը բաժնէին մեր տունը Ճիզմէճեան գրատուն-կազմատունէն։ Յաճախ կազմատան բաց դուռէն դիտած եմ արհեստավարժ կազմարարը, որ ճարտարօրէն մէկ առ մէկ կը կազմէր հայերէն գիրքեր եւ պսակի հրաւիրագիրեր կամ մահազդներ կը տպէր։ 

Ամէն տարեմուտին՝ Սահակեան, Զաւարեան, Մեսրոպեան, Բեթէլ, եւ Ճեզուիդեան դպրոցներու աշակերտներս օրերով կը հաւաքուէինք Ճիզմէճեան գրատան առջեւ՝ դասագիրքերու առեւտուրի չափազանց լուրջ գործը իրականացնելու առերեւոյթ առաջադրանքով, մինչդեռ, մեր բուն նպատակն էր ամբողջ ամառը մեր չտեսած ընկեր ընկերուհիները տեսնել եւ անոնց հետ անցած երեք ամիսներու անցուդարձերուն մասին պատմութիւններ փոխանակել։

ՈՒՍՈՒՑԻՉՆԵՐ ԵՒ ԱՇԱԿԵՐՏՆԵՐ…

Հինէն իվեր, շեշտուած հակում մը ունեցած եմ կարդալու երեւելի դէմքերու յուշագրութիւնները։ Հռչակաւոր անուններու (գրագէտ, եկեղեցական, թատերական գործիչ, քաղաքական ու ազգային դէմք) չոր ու ցամաք կենսագրութիւնները անբաւարար գտած եմ՝ անոնց իսկական դիմագծութիւնը ճանչնալու տեսակէտէ։ Հետեւաբար, ճգնած եմ գիտնալ անոնց կեանքին քուլիսային մանրամասնութիւնները…։ Բայց ի՞նչպէս։- Յուշագրութիւններ ընթերցելով անոնց մասին։ 

Քանի մը օր առաջ, մեր քաղաքին «Քրիստափոր» գրադարանէն տուն բերի 200 էջանի յուշագրական սքանչելի հատոր մը, տպուած Պէյրութ, 1984-ին։ Գիրքը կը կոչուի «Իմ ուսուցիչներս»։ Հեղինակ՝ Մուշեղ Իշխան, բոլորիս ծանօթ բանաստեղծը, տուներու ու տաքուկ երդիքներու անմոռանալի երգիչը։
Մ. Իշխան յուշեր եւ տպաւորութիւններ կը փոխանցէ այստեղ՝ իր պատկառելի ուսուցիչներուն մասին։ Ի՜նչ ուսուցիչներ…։
Արդարեւ, ան նախ կը խօսի Յակոբ Օշականի մասին, որուն աշակերտելու բախտն ունեցեր է Կիպրոսի Մելգոնեան վարժարանին մէջ, 1928-1930։
Յետոյ, շատ հետաքրքրական տեղեկութիւններով կ՛ոգեկոչէ բարի յիշատակը ազնուական ուսուցչապետի մը՝ պատմագէտ փրոՖ. Նիկողայոս Ադոնցին, որուն աշակերտեր է ինք 30-ական թուականներու վերջերը՝ Պրիւքսէլի համալսարանը իր ուսանողութեան օրերուն։
Այնուհետեւ ալ, լայնօրէն դիմաստուերները կը գծէ թէ՛ Նիկոլ Աղբալեանին եւ թէ Լեւոն Շանթին, որոնք իր ուսուցիչներն եղեր են Պէյրութի Հայ Ճեմարանէն ներս։
Մ. Իշխան, ի՛նք ալ յետագային ուսուցիչ, կը մեծարէ իր ուսուցիչները հոյակապ հայերէնով մը։ Իր գործածած զուլալ ու ջինջ հայերէնը խորապէս տպաւորիչ է եւ ուսանելի, եւ կը խորհիմ որ այդ հայերէնը այլեւս գոյութիւն չունի մեր շուրջ…
Բայց չերկարեմ։ Տամ Լ. Շանթի մասին իր պատմածներէն քանի մը արագ նշումներ։
Ըստ Մ. Իշխանի, Շանթ (որ Ճեմարանի տնօրէնն էր) տեւաբար իր աշակերտները կը խրատէր գրեթէ նոյն բառերով.«Աշխատեցէք մա՜րդ ըլլալ. մարդը տիեզերքի բարձրագոյն արժէքն է»։
Օր մը, Ճեմարանի աւարտական հանդէսին, շրջանաւարտներուն վկայականները բաժնելէ առաջ, յայտարարեր է.«Ամենանշանաւոր մարդէն իսկ մահը անուն մը կը ձգէ միայն. երկու խեղճ բառերու մէջ ամփոփուած անուն մը։ Ինչ որ կը մնայ անմահ եւ կը դիմանայ դարերու աւերին՝ատիկա մարդուս գործն է»։
Մ. Իշխան կը վկայէ տակաւին, որ ամէն անգամ որ հանդիսաւոր առիթով մը Շանթի բարեկամները «երկար կեանք» կը մաղթէին իրեն, ան ժպտերես դէմքով կը պատասխանէր.
- Աշխատելու կարողութի՛ւն մաղթեցէք, աշխատանքէ զրկուած ապրիլը անիմաստ է։ Կ՛ուզեմ մեռնիլ այն օրը որ չկարենամ աշխատիլ։
Կա՞ն հիմա այս որակով ու նկարագրով ուսուցիչներ։ Եւ կա՞ն այս որակով (իմա՝ Մ. Իշխանի որակով) աշակերտներ, որոնք կարենան երկու հարիւր էջերու երկայնքին պանծացնել իրենց երեւելի ուսուցիչները…։
Որքա՜ն աղքատացած ենք հիմա…։
Խունկ եւ ծաղիկներ՝ մեր մեծանուն ուսուցիչներուն շիրիմներուն։
Լ. ՇԱՌՈՅԵԱՆ

(Նկարը՝ Լեւոն Շանթ, որ մահացաւ 1951-ին, Պէյրութ, 82 տարեկանին)

''Էս երկիրը երկիր չի''

Չեմ գիտեր սա թաքսիի վարորդներու նշանաբանն է,թէ բոլորովին պատահականութիւն է:Ամէն օր թաքսի կը նստիս,առաջին իսկ արտասանած բառէդ կ'իմանան,որ դուն ''էստեղից չիս'' ու երբ կը հաստատեն,որ այո' դուն սփիւռքահայ մըն ես,մանաւանդ պատերազմէն փախող մը` կը սկսի նոյն յանկերգը.
- Ուրիշ տեղ ինչի՞ չգնացիք:
- Մենք հոս ապահով կը զգանք:
- Է՜հ,էս երկիրը երկիր է,որ եկել էք...
- Մեր հայրենիքն է:
- Ի՜նչ հայրենիք,ի'նչ բան.գացէք ուրիշ երկիր, ձեզ համար որպէս մարդ ապրէք էլի: Էս երկիրը երկիր չի...:
Այնքան կը կրկնուին նման երկխօսութիւնները,որ երբեմն կը նախընտրես քալելով տեղ հասնիլ,քան նոյն անախորժ ու վարակիչ արտայայտութեանը ականջալուր դառնալ:
Կը հասկնամ,ժողովուրդի մէջ դժգոհանք կայ ղեկավարութեան ու վարչակարգին հանդէպ,բացթողումները շատ են գուցէ, աշխատավարձերու սակաւութենէն կը տառապի ժողովուրդը...ու կը հասկնամ, որ թերութիւններու դիմաց պէտք չէ լռել.''մոլութիւններուն վրայ ծիծաղիլը առաքելութեան ճամբուն մէջ գտնուիլ կ'ենթադրէ'' ըսած է Յ.Պարոնեան իր յայտնի ''Հոսհոսի Ձեռատետր''ին մէջ. Բայց որ այդ մէկը կը կապեն հայրենիքի վսեմ գաղափարին հետ ու կը վատաբանեն հայրենիքի անունը,ահա այդ մէկը չեմ կրնար ընդունիլ: Հայրենիքը իր ողջ պատմութեան ընթացքին միշտ ալ վատ օրեր ունեցած է,սակայն ժողովուրդը իր երազանքը երբեք չէ կորսնցուցած, հայրենիքի անունը միշտ բարձր պահած է ու հաւատացած անոր վերականգնումին ու յաւերժութեան:Այլապէս մենք հո'ն սփիւռքի մէջ ինչու՞ այսքան տարի անդադար կրկնեցինք ''Հայաստան Երկիր Դրախտավայր'',ինչո՞ւ մեզ թրծեցին այսքան հայրենաշունչ ոգիով,կա'մ ինչու՞ ես,որպէս հայերէնաւանդ ուսուցչուհի Հայաստանը որպէս իտէալական երկիր ներկայացուցի աշակերտներուս եւ կրկնեցի ու կրկնել տուի՝՝Քանց օտար վարդ,քաղցր է հայրենեաց փուշ՝՝ Ալիշանի նշանաւոր խօսքերը:Միթէ՞ կեղծիք էին այդ բոլորը.ինչո՞ւ իրապաշտ հայեացքով,իր լաւ ու վատ կողմերով հայրենիքը չներկայացուցին մեզի հո'ն,որպէսզի հասնելով երազանքներուդ երկիրը ամէն րոպէին ''Էս երկիրը երկիր չի'' արտայայտութիւնը լսելով հիասթափութիւն չապրէիր...:
Երկու ծայրահեղութիւններու ծանրութենէն կքած, յիշեցի հայ միջնադարեան գրող Գրիգոր Մագիստրոսի մէկ առակը:
Արտոյտը կը կանգնի ու թեւերը վեր դէպի երկինք կը բարձրացնէ:Թռչունները զարմացած կը հարցնեն,թէ ինչո՞ւ այդպէս կանգնած է,արտոյտը կը պատասխանէ,թէ ինքը իր թեւերով երկինքը վեր կը պահէ,որ յանկարծ չիյնայ երկրի վրայ:Թռչունները կը ծիծաղին ու կը հարցնեն,թէ այդ փետուրէ թեւերով ինչպէ՞ս պիտի կարողանայ պահել երկինքը:Արտոյտը կը պատասխանէ.՝՝ինչքան կը կարողանամ՝կը պահեմ՝՝: Գրիգոր Մագիստրոս, որ շատ կը տառապէր ի տես հայկական պետականութեան կորուստին եւ վերջին Բագրատունի հայ թագաւորի՝ Գագիկ Բ.ի բանտարկութեան համար,ան իր թուղթերուն մէջ ինքզինք արտոյտին համեմատելով կը թելադրէ,որ իւրաքանչիւր ոք այս նոյն հոգեբանութեամբ ի'ր լուման բերէ հայրենիքի ծաղկման ու բարգաւաճման ի խնդիր,ընդդէմ բոլոր տեսակի չարիքներուն ու արհաւիրքներուն:
Այս երկիրը մե'ր երկիրն է,սիրելիներ,մենք ուրիշը չունինք արդէն.պահենք ու փայփայենք զայն:
Սօսի Միշոյեան Տապպաղեան

Խօսք Հալէպահայ ֆեյսպուքեան խումբի անդամներուն

Սիրելի' ''Aleppo Armenians '' խումբի անդամներ,
Երեւանի մէջ Գարուն է արդէն:Այս գեղեցիկ ու պայծառ օրը ինքնաբերաբար հոգիները ջերմութեամբ ու սիրով կը համակէ:Ա'լ ինչ խօսք,երբ բնութեան պարգեւած այդ ջերմութեան կու գայ աւելնալու նաեւ ձեր նման սրտբաց ընկերներով շրջապատուած ըլլալու զգացումը: Հաճոյքով կարդացի ձեր բարի մաղթանքներն ու քաջալերական խօսքերը,որոնց համար իմ խորին շնորհակալութիւնս կը յայտնեմ:
Արդէն յստակ է, թէ Սուրիոյ ի մասնաւորի Հալէպ քաղաքի պատերազմական ահաւոր կացութենէն փախուստ տալով այժմ ընտանիքիս հետ կը գտնուիմ Հայաստան: Ֆիզիքապէս ապահով,սակայն հայեացքս յետին թողած ու կարօտի մղկտոցը սրտիս մէջ պահած,ահաւասիկ գտած եմ անկիւն մը,ուր Հալէպ ու Հալէպահայութիւն կը բուրէ:Այս անկիւնը իր եռամեայ կեանքով այնքան հարազատ դարձաւ,որ կարծես մեր առօրեային մէկ մասնիկը եղաւ:Հո'ն է,որ միասին ցաւեցանք,մեր վէրքերը ամոքել փորձեցինք,լուծումներ ու առաջարկներ փոխանակեցինք. քննարկեցինք հրատապ հարցեր՝ մերթ վիճելով ,մերթ համաձայնութեամբ,սակայն ամենակարեւորը,որ հոգեկան կապ մը ստեղծուեցաւ աշխարհի զանազան վայրերու մէջ ապրող հալէպահայերուս միջեւ:
''Aleppo Armenians'' կայքէջը շնորհիւ իր կայքավարներուն ու անդամներուն,մեզի ֆէյսպուքեան աժան հաճոյքէն վեր բարձրացուց,որովհետեւ իւրաքանչիւրս ուսանելի բան գտանք հո'ն:
Բարի երթ կը մաղթեմ այս կայքէջին ու բոլոր անդամներուն նոր թափ ու աշխուժութիւն կը ցանկամ: Ես ալ իմ կարգիս ինծի վստահուած պարտականութիւնը կը փորձեմ լաւագոյնս դրսեւորել,կիսելով ձեր հետ այն ամէնի մասին ինչը կը յուզէ ու կը հետաքրքրէ մեզ:
Շնորհակալութեամբ եւ յարգանօք՝
Սօսի Միշոյեան Տապպաղեան

Հին եւ նոր ականատեսներ

Հրաչ Քալսահակեան

Մինչեւ Ապրիլի վերջը Սուրիահայութիւնը ծանր փորձութեան առջեւ պիտի գտնուի: Մէկ կողմէ պիտի ուզէ նշել ցեղասպանութեան հարիւրամեակը, միւս կողմէ պիտի տեսնէ թէ այդ նշումը իր նպատակէն դուրս պիտի շահագործուի:

Վարչակարգը պիտի ուզէ ամէն ձեւով օգտագործել ցեղասպանութեան նշումը իր նպատակներուն համար: Սուրիահայերը պիտի ուրախանան երբ առաջին անգամ լսեն այսպիսի բաներ Սուրիական բեմերէն ու խանդավառութեամբ համակուին: Թերեւս ալ մարսեն վարչակարգին շահագործումը, պարզապէս իրենց խօսքը լսելի դարձնելու համար:

«Ականատեսներու յուշերը Հայոց Ցեղասպանութեան մասին Օսմանեան կայսրութեան մէջ»: Այս է խորագիրը Սուրիոյ մէջ Հայաստանի դեսպան Պարոն Արշակ Փոլատեանի արաբերէն լեզուով լոյս տեսած գիրքին, որուն շնորհանդէսը տեղի ունեցաւ վերջերս Դամասկոսի մէջ:

Երբ մեծայարգ դեսպանը իր գիրքը Դամասկոսի սրահներէն մէկուն մէջ կը հրամցնէր հասարակութեան, վարչակարգին օդուժը կը ռմբակոծէր մայրաքաղաքի գաւառը՝ պատճառելով հարիւրաւոր մարդկային զոհեր:

Հիմա դուք ինծի ըսէք, իրմէ քանի մը քիլոմեթր անդին տեղի ունեցած դէպքերը տեսնելու անընդունակ հասարակութիւն մը ինչպէ՞ս պիտի ընկալէ հարիւր տարի առաջուայ ականատեսներուն վկայութիւնները:

Մենք երբեք պէտք չունինք մեր ցեղասպանութիւնը սեղանին վրայ դնելու երկրի մը մէջ, որ կ'ապրի ահեղ քաղաքացիական պատերազմ եւ ուր մենք դիտուած ենք որպէս կողմ:

Օր պիտի գայ երբ սուրիացի սերունդները պիտի չներեն մեզի եւ որպէս ծանր անարգանք ընդունին այս միջոցառումները:

Երանի՜ համայնք եւ պետութիւն այս կէտը լրջօրէն նկատի առնեն:

Նախկին մշակոյթի նախարար Րիատ Նաասան Աղա կը յայտնէ՝

(Ex Minister of Culture of Syria Riad Naasan Agha talks about the Syrian crisis. Translated into Armenian)
Միշտ կը ցանկամ որ մարդոց մէջ բարձր մնայ խղճմտանքի ձայնը:
Դժբախտաբար Սուրիացիներուն ձեռքին մէջ չէ լուծումը: Սուրիացիները այլեւս չեն կրնար որոշում առնել իրենց ապագային վերաբերեալ: Այս օրերուն Մոսկուայի մէջ տեղի կ'ունենայ խորհրդակցան ժողով մը: ՄԱԿի կողմէ ալ կայ լուծում գտնելու որոշ նախաձեռնութիւն: Կան ցանկութիւններ: Կան քննարկումներ Եգիպտոսի ստանձնելիք դերին մասին: Ցաւալի է, որ Սուրիացիները այսօր կորսնցուցած են ինքնուրոյն լուծում գտնելու հնարաւորութիւնը: Այս մէկը ես կը շեշտեմ նաեւ վարչակարգին գծով: Օրինակի համար վարչակարգը այժմ չի կրնար որեւէ բան որոշել Իրանէն, Հըզպոլայէն կամ Մոսկուայէն անկախ: Ընդիմութիւնն ալ վարչակարգին նման կապուած մնաց իրեն զօրավիգ կանգնողներուն: Ընդիմութիւնը այսօր չի կրնար անջատօրէն վարուիլ:
Ժնեւ 2Ի կարեւոր յառաջխաղացումէն ետք Սուրիացիները կորսնցուցին իրենց կողմնորոշումը, մանաւանդ երբ ԻՍԻՍը սկսաւ հրապարակի վրայ երեւիլ, պարագայ մը որ լրիւ ձեւափոխեց յեղափոխութեան նպատակները:
Սկիզբը կարելի է վերագրել Հըզպոլայի մուտքին Քըսեր շրջանին մէջ, երբ (շիական) ծայրայեղ դրօշներ սկսան երեւիլ հոն, որմէ ետք ԻՍԻՍը սկսաւ հող գրաւել որպէս հակադարձութիւն: Վարչակարգը շատ լաւ գիտէր որ բանտերէն դուրս հանելով (սիւննի) ծայրայեղականները այսպիսի բարդութիւններ պիտի ստեղծուէին Սուրիոյ մէջ:
Միջազգային ուժերը դիտմամբ կ'անտեսեն Սուրիոյ հարցը, որովհետեւ տակաւին չեն որոշած թէ ինչ պիտի ըլլայ Սուրիոյ պարագան:
Սուրիոյ մէջ այլեւս որեւէ յաղթող կողմ պարտուած կարելի է նկատուելու: Ենթադրենք որ վարչակարգը յաղթեց: Ի՞նչ պիտի ըսէ՝ ես տունին մարդն էի եւ յաղթեցի, որովհետեւ իմ զաւակներս սպանեցի ու անոնց գլխուն վրայ փլեցի տունը: Քանդեցի Հալէպը, Հոմսը, Տէր Զօրը ու տասը միլիոն գաղթական մէջտեղ բերի: Ի՞նչ տեսակ յաղթանակ է այս: Չկայ ուրեմն յաղթող կողմ՝ նոյնիսկ եթէ մէկը ինքզինք այդպէս կարծէ:
Լուծումի պէտք ունինք մենք: Վերջ ի վերջոյ Սուրիացիներ ենք բոլորս: Կարելի չէ բնաջնջել զիրար: Աշխարհի բոլոր ցեղասպանութիւնները ձախողած են եւ չեն հասած իրենց նպատակին: Պէտք է միասին ապրինք: Պէտք է լուծում գտնենք: Հարցը այն է թէ՝ ինչպէ՞ս:
Այսքան զոհողութիւններէ ետք կարելի չէ վերադառնալ նոյն կէտին:
Ժնեւը նշեց որ փոխանցման շրջան պէտք է տեղի ունենայ: Վարչակարգը ըսաւ՝ առաջնահերթութիւնը ահաբեկչութեան դէմ պայքարն է: Օպաման նշեց որ ահաբեկչութեան դէմ պատերազմը տարիներ կրնայ տեւել: Ուրեմն մենք ի՞նչ պիտի ընենք այս տարիներուն ընթացքին: Ինչպէ՞ս պիտի վարուինք գաղթականներուն հետ: Ի՞նչ պիտի ըլլայ բանտերուն մէջ մնացած մարդոց վիճակը:
Ռուսերը, ՄԱԿը եւ միւս բոլոր կողմերը յստակ կէտեր չեն ներկայացներ: ՄԱԿԻ լուծումները մինչեւ հիմա այնքան պարզ են որ նոյնիսկ թաղային երեւելիները կրնան նման առաջարկներ տալ:
Աշխարհը լո՞ւրջ է Սուրիոյ խնդիրը լուծելու գծով: Դժբախտաբար ո՛չ:
Մոսկուայի վերջին հանդիպումը նոյնիսկ անհատական մակարդակի իջաւ եւ մարմիններու ներկայութիւն չարձանագրուեցաւ հոն: Մոսկուան պէտք էր աւելի լուրջ լուծում առաջարկեր: Ռուսիան սկսաւ ինքզինք մեկուսացած զգալ եւ ուզեց ցոյց տալ որ ինք պիտի կարենայ լուծել Սուրիոյ հարցը:Բայց Արեւմուտքը շատ աւելի ուշիմ է եւ պիտի ըսէ Ռուսերուն՝ հրամեցէ՛ք, փորձեցէ՛ք:
Ես Սուրիոյ մէջ յեղափոխութիւն պահանջողներէն չէի, բայց երբ յեղափոխութիւնը տեղի ունեցաւ ըսի որ զինուորական լուծումը երկիրը պիտի կործանէ եւ դժբախտաբար այդպէս եղաւ: Ես տակաւին քաղաքական լուծումի զօրավիգ եմ, բայց ոչ այս ձեւով որ հիմա կ'ընեն Ռուսերը եւ աշխարհի միւս ուժերը:
Երբեմն կը խորհիմ թէ տեղի ունեցած քանդումը կարելի է որոշ գումարով եւ աշխատանքով վերականգնել, բայց հիմնական աղէտը հոգեբանական կործանումն է որուն ենթարկուեցան Սուրիացիները: Օրինակի համար ես, կեանքս Սուրիոյ մէջ անցուցած էի եւ հիմա շատ մը նախկին բարեկամներու հետ կապս խզուեցաւ իմ կեցուածքներուս պատճառով, պարզապէս որովհետեւ ես ըսի որ զինուորական լուծումին չեմ հաւատար: Իսկ անոնք ըսին պէտք է «դաստիարակենք» ժողովուրդը եւ ոտքով կոխենք ու ճզմենք անոր պահանջները: Ես տակաւին Սուրիա էի երբ մեժեցի այս մօտեցումը: Իմ ընկերներէս մէկը նոյնիսկ կայաններէն մէկուն մէջ երեւցաւ ըսելով որ կը ցանկայ որ նախագահը օդանաւներ ուղարկէ ընդիմադիրներուն դէմ ու բնաջնջէ զանոնք: Լսեցի իր խօսքերը ու այդ րոպէին ի հարկէ իմ ընկերութիւնս այդ մարդուն հետ վերջ գտաւ: Դժբախտաբար շատ մը ամուսնութիւններ նոյնիսկ այսպիսի վախճան ունեցան:
Շատ ժամանակ պէտք է այս հոգեվիճակէն դուրս գալու համար: Ես տակաւին կը պահպանեմ իմ ընկերութիւններս կարգ մը մարդոց հետ, որոնց մասին գիտեմ թէ իրենց սրտերուն մէջ չեն ուզեր որ նման բաներ պատահին: Նոյնիսկ կրնամ կռահել որ ապահովական մարմիններու պատասխանատուներ կան որոնք չեն կրնար բանտարկեալներուն չարչարանքի քանակը պակսեցնել վախնալով որ այդ պիտի կասկածի տակ առնէ իրենց հաւատարմութիւնը վարչակարգին կողմէ: Միշտ կը ցանկամ սակայն որ մարդոց մէջ բարձր մնայ խղճմտանքի ձայնը:

Վահէ Շահինեան ոչ եւս է

Well known Syrian Armenian photographer Vahe Shahinian has passed away on 09 January 2015

Սրտի տագնապէ մահացած է մեր անդամներէն Դամասկոսցի յայտնի լուսանկարիչ Վահէ Շահինեանը:
Ունեցած է յայտնի լուսանկարչատուն Դամասկոսի Հիճազի պատմական կայարանին կողքին՝ Քասր Ալ Շարք պատմական հիւրանոցէն ոչ շատ հեռու:

Միջին Արեւելեան հայկական լուսանկարչական աւանդը բարձր պահող անձնաւորութիւներէն մէկն էր:
Իր լուսանկարները երկար ժամանակ օգտագործուած են Սուրիոյ Զբօսաշրջիկական նախարարութեան կողմէ հրատարակուած բազմաթիւ գործերու մէջ:
Հայաստանի բնաշխարհը եւ հնութիւնները նկարած է մանրամասնութեամբ, երկար ժամանակ տրամադրելով այդ գործին:
Եղած է Ասատի փեսային Ասեֆ Շաուքաթին շատ մօտիկ բարեկամը եւ այդ կապին միջոցով լուծած է ազգօգուտ շատ մը հարցեր:
Սուրիոյ պատերազմի առաջին շրջանին թալանուած է իր բնակարանը իրեն ծանօթ անձերու կողմէ, որուն պատճառով իր վրդովմունքը արտայայտած է եւ մեծ ափսոսանք ապրած: Այնուամենայնիւ միշտ զուսպ եղած է:
Վերջին տարիներուն որոշ շրջան մը Հայաստան ապրած է հեռանալով Սուրիական իրավիճակէն, ուր կազմակերպուած է Սուրիական բնաշխարհին եւ հնութիւններուն մասին իր լուսանկարներուն յատուկ ցուցահանդէսը:
Ունէր քննական եւ անհանդարտ ոգի եւ չէր վարաներ (մանաւանդ Սուրիական տագնապի սկզբնական շրջանին) մատնանշելու երկրի մէջ գործող մութ անձնաւորութիւնները:
Իր լուսանկարչական աւանդը կը շարունակէ իր դուստրը Նայիրին, որ ճանչցուած անուն դարձած է:
Լուսանկարներ՝ Շահինեանին գործերէն Սուրիա եւ Հայաստան:
Աստուած հոգին լուսաւորէ: Հետք ձգող անձնաւորութիւն էր եւ իր ասպարէզի վաւերական դէմքերէն: